Nederland en de eerste wereldoorlog

Komende week verschijnt het boek De Eerste wereldoorlog door Nederlandse ogen; Getuigenissen-verhalen-betogen. VPRO's OVT spreekt met samensteller Jacques Sicking. Nederland was weliswaar neutraal in de grote wereldbrand, maar de oorlog kon toch onmogelijk ongemertk voorbij trekken. Er was mobilisatie, er waren tekorten, vluchtelingen, Zierikzee werd gebombardeerd en er waren Nederlandse vrijwilligers in de strijdende legers.

De schrik zat er bij de Nederlanders net zo goed in. Jacques Sicking vertelt van het pacifisme dat opkomt, het anti-nationalisme en de oproep tot een supra-nationale Europese volkenbond. Behalve de waanzin van het Nationalisme, menen de programmamakers dat het nationalisme er niet minder van werd. Het voorgaande item had juist bij het populisme en eventueel nationalisme onder de Nederlanders in de jaren twintig en dertig stilgestaan. Ik denk dan zelf: dat is in de andere landen ook gebeurd. Uit de boeken van Remarque spreekt de gelijktijdige opkomst van Duits anti-oorlogsdenken en de nationalistische milities.

Sicking stelt zich ook op het standpunt dat de wereldberoemde oorlogsliteratoren die de Grote Oorlog opleverde in het buitenland (Sassoon, Barbusse, Remarque etc) een onderwerp in de literatuur representeren dat ook in de Nederlandse voorkomt, zowel in proza als in poëzie. Het lijkt een buitengewoon mooie bloemlezng te zijn. Het levert om te beginnen al geweldige podcast op.