Herhaald: J.A.A. van Doorn

Gisteren postte ik al naar aanleiding van het overlijden van J.A.A. van Doorn. Ik behoor tot de generatie die uit zijn basisboek sociologie heeft geleerd en die zijn commentaren in de krant las. In podcasts heb ik hem tweemaal gehoord - twee interviews bij de VPRO. Ter nagedachtenis bij deze beide stukjes opnieuw gepost. De eerste kwam gisteren, de twee hieronder.

Het interview Vrijdag, met J. A. A. van Doorn

Op vrijdagochtend, zendt de VPRO uit op radio 1 en onder meer het interview, waar het programma traditioneel mee begint wordt wekelijks ook als podcast gepubliceerd.

Op 1 juni werd Emeritus Professor J.A.A. van Doorn geinterviewd. Ik ken Van Doorn van de inleiding in de Sociologie die hij met Lammers schreef en die ik in 1989 voor een intensief keuzevak Theoretische Rechtssociologie kapotgelezen heb. Hij werd echter niet direct als socioloog geinterviewd, maar naar aanleiding van een historisch boek dat hij gepubliceerd heeft: Duits Socialisme. Daardoor ging het over het succes van het Nationaal Socialisme in een land waar de sociaal democratie in principe de meerderheid vormde.

Op historisch vlak werden voor mij de bekende paden bewandeld. De combinatie van anti-kapitalisme, sociale maatregelen en nationalisme sprak in tijden van politieke onstabiliteit en economische neergang een grote meerderheid aan. Het afschaffen van de democratie werd daarbij geaccepteerd. (Over dat laatste iets minder woorden) Het belangrijkste wat Van Doorn probeert duidelijk te maken is dat de Nazis voor elk wat wils brachten. Niet alleen racistische onderbuikgevoelens, populisme, anti-kapitalisme, maar ook idealisme; het gaf de gemiddelde Duitser het idee dat er bezig was een beter land te ontstaan.

De interviewer Heerma van Vos, wil het ook over hier en nu hebben. Als populisme zo succesvol kan zijn, hoe kwetsbaar zijn we dan vandaag de dag tegen Geert Wilders (hij wordt met name genoemd) en wat kan er aldus Van Doorn gedaan worden. Naar mijn mening komt de professor dan met een recept dat niet erg overtuigt, net zo min voor Duitsland toen als Nederland vandaag. De concurrentie aangaan; hoe? Betekent dat de agenda overnemen. Zich meer afzetten (De VVD profileert zich niet genoeg tegen PVV)? Helpt dat? En hoe verhoudt zich dat met voornoemde concurrentie? Eventueel zelfs verbieden. Hoe dan? Met welke rechtvaardiging en bovendien: waarom zou dat werken?

Het interview duurt minder dan dertig minuten, dus daar kan niet al te diep op in gegaan worden.

Meer Van Doorn.
Meer Interview Vrijdag:
Uri Rosenthal over Ayaan Hirsi Ali,
Karin Spaink en Kitty Nooij over internetgevaren,
Niko Koffeman.