Achteraf is het makkelijk praten, merkt de Belgische historicus Bruno de Wever op. OVT sprak afgelopen zondag niet alleen in het kader van In Europa over collaborateurs. Eerst ging het nog over Johan Heesters, waarna er naadloos aangesloten kon worden bij thema rondom het jaar 1940.
Wilhelmina vluchtte naar London en liet Nederland aan de bezetters. Leopold bleef in Belgie achter en werd een krijgsgevangene in zijn paleis in Brussel. Charles de Gaulle week ook uit naar London, maar er bleef een Frans gezag, in handen van de blijvende Petain. Petain sprak een doodvonnis over De Gaulle uit en stichtte de nieuwe Franse staat.
Die Franse staat bestond binnen de kaders die de Duitsers stelden. Vichy Frankrijk heerste over een fractie van het Franse grondgebied. Een deel werd bezet, door Duitsers en Italianen en delen werden aan Belgie of Duitsland toegevoegd. Leopold had ook graag zo'n stukje soeverein gebeid gehad, maar kreeg dat van de Fuhrer niet gedaan. Iedereen dacht dat de Duitsers nog lang zouden heersen. Wilhelmina, De Gaulle en Churchill leken de gekken die de feiten niet onder ogen zagen. Maar achteraf is het makkelijk praten.
En Heesters? Ingo Schiweck, auteur van een artikel ‘Johannes Heesters –Ich bin Hollaender’ in het boek ‘Niederlaendische Unterhaltungskuenstler in Deutschland’, noemt hem vooral een profiteur. Er kan niet bewezen worden dat hij in Dachau gezongen heeft, of bij de SS kazerne ernaast. Hij heeft de Nazi-leiders nooit opgezocht, maar deze hielden van hem en gebruikten hem in de propaganda machine. Heesters kon als artiest blijven werken en een succesvolle carriere bouwen met de wind in de rug. En met de rug naar de actualiteit. Het doet me een beetje aan Herge denken. Er zijn er zoveel die zolang als het maar kon doorleefden tussen de brokken door. Wie kan er goed kiezen wanneer de toekomst onduidelijk is? Achteraf is het makkelijk praten.
Eerdere besprekingen van OVT in dit blog:
1929 - Goldene Zwanziger,
1933 - Fellow Travelers.
1936 - Spanje,
1938 - Hitler en Holocaust,
1939 - Patriotten tot landverraders.