Willem van Oranje als bijbelfiguur - Hoor Geschiedenis

Op elke werkdag luister ik naar de podcast Hoor! Geschiedenis, van Feico Houweling. Elke keer is er weer een aflevering van vijf minuten die me weer een stapje verder neemt in de Nederlandse geschiedenis. We zijn inmiddels bij aflevering 117 en in de tijd zijn we aangeland aan het eind van de zestiende eeuw. We zitten dus midden in de Opstand tegen Filips II van Spanje en hebben derhalve eindelijk het begin bereikt van de moderne Nederlandse Staat.

Een van de charmante uitstapjes die Houweling regelmatig maakt, is het voorlezen en bespreken van teksten uit het tijdvak dat op dat moment besproken wordt. Zo hebben we al het een en ander uit de Middeleeuwen gehad, we hebben Erasmus gelezen en recentelijk heeft hij twee aflevering besteed aan het Wilhelmus. Ook daar krijg je dus het gevoel dat we de moderne tijd binnengaan. Opeens gaat het over iets dat we vandaag nog gebruiken.

Houweling analyseert het gehele Wilhelmus en stipt een aantal kenmerken aan die je ook zou kunnen toepassen op de Nederlands cultuur en het Nederlandse staatseigen. Of dat allemaal zo toepasselijk is, kan natuurlijk bestreden worden, maar het is iets dat zeker niet in een cultuurgeschiedenis achterwege kan blijven. En terwijl hij het volkslied besprak en suggereerde dat daarin aan de persoon van Willem van Oranje haast Bijbelse proporties worden gegeven, vermeldt hij enkel dat in het achtste couplet een parallel met Koning David wordt gemaakt. Ik zelf had echter de indruk dat in het derde en negende couplet een parallel met Mozes aan te wijzen zou zijn en een vergleijking tussen de Opstand en de Exodus mogelijk wordt gemaakt. Ik meende mij te herinneren dat de historicus Simon Schama ook al gewag maakte van de neiging in de Nederlandse cultuur om een parallel met de Israelieten te zoeken. Ik heb het zo gauw even niet terug kunnen vinden.

Afbeelding: Wikimedia Commons. Schilderij van Adriaen Thomasz Key uit circa 1575

Meer Hoor! Geschiedenis:
Dagelijks genoegen: hoor! geschiedenis,
Hoor! Geschiedenis - historische podcast recensie.