Anton Kroller - veertien achttien recensie

In de Eerste Wereldoorlog was Nederland neutraal en daarbij lag het ingeklemd tussen Engeland en Duitsland. De neutraliteit handhaven was een oefening op de evenwichtsbalk om niet teveel noch naar Engeland, noch naar Duitsland te hellen. De Nederlandse commercie moest een weg zien te vinden om met beide landen handel te kunnen blijven drijven, zonder de ander op de tenen te trappen.

Hoe moeilijk dat was blijkt uit de laatste aflevering van de podcast Veertien Achttien over de industrieel Anton Kröller die daarbij een weg vond om overzee goederen naar Nederland te halen die langs de Engelse barricade mocht. In het Kanaal hadden de Britten een corridor tussen de zeemijnen aangelegd, zodat elke doorvaart door hen gecontroleerd kon worden. En de Duitsers hanteerden natuurlijk de onderzeeboot. Hoewel Kröller van Duitse komaf was en met een Duitse vrouw (Heleen Kröller-Müller) getrouwd was, lukte het hem het vertrouwen van de Britten te winnen.

Hij organiseerde op centrale wijze de Nederlandse importen en stond garant dat er niet aan Duitsland doorgeleverd werd. Tacken maakt duidelijk dat zelfs indien Kröller daar niet aan deed, er voldoende tussenpersonen waren die de waren oostwaarts konden krijgen. En zo werden Kröller en heel wat andere Nederlanders rijk aan de oorlog. Kröllers winsten gingen naar Heleen Kröller-Müller die ruimhartig investeerde in een kunstcollectie die terug te vinden is in het Kröller-Müller Museum op de Veluwe.

Meer Veertien Achttien:
Rosa Luxemburg,
Marie Curie,
August von Mackensen,
Franz Hipper,
Enver Pasha.