Op het Marathoninterview dat Chirs Kijne in 1992 had met Jan Montyn begon ik totaal onvoorbereid. Ik had nog nooit van hem gehoord en een vlugge blik op de VPRO site gaf me het idee dat er een gesprek met een kunstenaar zou volgen. Maar over Jans kunst werd nauwelijks gesproken. Het interview gaat van begin tot eind over oorlog.
Die confrontatie met oorlog is via Jan Montyn is zo intensief, niet alleen doordat ik onvoorbereid was, maar ook doordat hij de directe ooggetuige is. Om het modern te zeggen: al op zijn zestiende krijgt hij zijn PTSD in dienst van de Kriegsmarine in de Oostzee en daarna houdt het niet meer op. Ook als hij na Korea niet meer vecht in oorlog. Hij blijft aan de zelfkant van de maatschappij in chaos leven. En als medewerker van Amnesty, Artsen zonder Grenzen of de VN komt hij in oorlogsgebieden in Zuidoost Azië, waar hij vermist opspoort, kinderen redt en wat dies meer zij.
De wezenloze onrust die bij deze man hoort, bij zijn perspectief op de wereld, bij zijn inzichten en bij het haast compulsieve handelen, komt direct tot je via zijn stem. Het komt door de grimmige verhalen en misschien nog wel sterker door de spreekstijl die kort en hortend is, vol met onafgemaakte zinnen en gemompelde woorden. Op kwesties van goed en fout in oorlogen, in internationale politiek en in dictatoriale staten, krijg je een nieuw perspectief. Het is weliswaar onaf, Montyn weet zijn inzichten niet in mooie coherente algemeenheden weet te vatten, maar legt wel de vinger bij de paradoxen en dilemma's die in het meer bekende goed-fout denken helemaal weggelaten worden. Dat maakt het beluisteren van deze vijf uur podcast tot een veeleisende bezigheid, maar wel zeer de moeite waard.
Meer Marathon Interviews:
Arthur Japin, Johannes van Dam,
Mr. G.B.J. Hiltermann,
James Kennedy,
Dick Berlijn,
Ward Ruyslinck.
No comments:
Post a Comment